Köy Boşaltmalarından Köy Paralarına Belgeseli
2023
VAN
Köy Boşaltmalarından Köy Paralarına belgeseli, Van’ın Çatak ilçesine bağlı; Sugeldi, Konalga, Dalbastı, Kaçıt ve Övedek köylerinin boşaltılma sürecini ele alıyor. Kürt coğrafyasında zorunlu yer değiştirmeler, faili meçhuller ve fiziksel şiddetin egemen olduğu 90lı yıllar boyunca bu köyler de derin bir şekilde bu sert atmosferden etkilendi. Köylerini terk eden aileler Van’ın merkez ilçelerine göç etti. Bölge halkının deneyimlediği en önemli olaylardan biri olarak tarihe geçen göç süreci, köy boşaltmalarını deneyimleyenler –özellikle kadınlar ve çocuklar- üzerinde derin psikolojik travmalara ve ciddi ekonomik kayıpların yol açtığı keskin bir yoksullaşmayı da berberinde getirdi.
Köyleri boşaltılan yerel halk, yaşanan süreci Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne taşıdı. Davalar, 2004 yılında köylüler lehine sonuçlandı (halen süren davalar bulunmaktadır) ve yaşanan hak ihlallerinin giderilmesi için TBMM bir kanun maddesini yürürlüğe soktu. Yaşanan tahribatın bedelinin karşılanması için hasar tespit komisyonları oluşturuldu, fakat hasar tespit sürecinde de bir dizi problem yaşandı. Hasarların yanlış ya da eksik tespiti, telef olan hayvanlara dair kanıt sorunları ve özellikle köylülerin başkalarına ait arazileri kendi arazileri olarak kayda geçirmesiyle ortaya çıkan aile için çatışmalar ve hatta kan davaları bu süreçte yaşanan problemlerden sadece bir kaçı...
Bu proje, 1990’lı yıllardan günümüze kadar devam eden köy boşaltmaları ve sonrasında yaşanan gelişmeleri ayrıntılarıyla yansıtmayı ve yaşanan insan hakları ihlallerini tüm boyutlarıyla ortaya koymayı hedefliyor. Yaşanan tüm bu toplumsal sorunlar silsilesinin resmi tarih söylemlerinden uzakta, yerelde bu acılı tarihsel rüreci tecrübe etmiş kişilerin ağzından kayıt altına almış olmak ulusal ve uluslararası kamuoyu için de büyük önem taşıyor.
