Lazca Edebiyatın Yerinde İnşası
Aralık 2021 - Aralık 2022
ARTVİN, RİZE, İSTANBUL
Lazca edebi dil oluşturma çabaları 20. yüzyılın ikinci çeyreğine dayanır. Daha çok dilbilimciler tarafından derlenen metinler ayrı tutulursa, ilk Lazca edebi dil örnekleri 1929’da yayınlanan bir gazete ve bunu takip eden bazı ders kitaplarıdır. Lazca okur yazarlık çalışmaları, 1990’larda İstanbul’da yaşayan Laz aydınları tarafından yeniden ele alınmış ve 2010’larda dikkate değer bir ivme yakalanmıştır. Ancak, Lazca çalışmalarının İstanbul’a sıkışıp kalmış olması ve Lazca bilen nüfusun azlığı, yeterli sayıda edebi ürünün ortaya çıkmasını engellerken bir okuyucu kitlesinin oluşumunu ve Lazca çalışmalarının tabana yayılmasını engellemiştir. Günümüzde yeni iletişim ve sosyal medya aygıtlarının devreye girmesiyle daha geniş bir kitleye hitap etmek mümkün olabilmektedir.
Lazca Edebiyatın Yerinde İnşası projesi kapsamında Lazca yazılı edebiyatın birkaç yönden geliştirilmesi hedeflendi. Lazca binlerce yıldır sözlü olarak aktarılarak günümüze gelmiş bir dil. Lazca, pek çok köyde orta yaş ve üzeri insanlar tarafından aktif olarak kullanılıyor. Proje boyunca, anadili Lazca olan, ancak Lazca okur-yazar olmayan, kişilerin çevrim içi kurslarla Lazca okur-yazar olmaları sağlandı. Katılımcılara, Lazca ortografi, genel gramer, diyalektoloji, fonoloji, dil tarihi, etimoloji ile anlatım ve üslup incelemeleri, metin analizleri gibi alanlarda dersler verildi. Lazca kursları aracılığıyla katılımcıların, Lazca metinler üzerinde editörlük, redaksiyon, yayına hazırlama gibi süreçleri yönetebilecek şekilde kapasitelerinin geliştirilmesi hedeflendi. Lazca yazılı edebiyata somut katkılar sağlamak adına, Lazca edebi ürünler veren kişilerin eserleri kitap olarak yayınlandı, bu eserlerin çevrim içi edebiyat festivalinde tanıtımları yapıldı ve ödüllü edebiyat yarışmalarıyla Lazca edebiyat alanında ürün verilmesi desteklendi.
