Avrupa Birliği tarafından
finanse edilmektedir

Bu web sitesi, Avrupa Birliği’nin maddi desteği ile oluşturulmuştur ve sürdürülmektedir. İçerik tamamıyla Goethe-Institut Istanbul sorumluluğu altındadır ve Avrupa Birliği’nin görüşlerini yansıtmak zorunda değildir.

EN

Lazca’yı Bitkilerden Öğrenme Yolculuğu

Ekim 2023 – Ağustos 2024
ARTVİN

Bu proje anadillerini bilmeyen gençlere dillerini bitkiler üzerinden öğrenme, anlama ve konuşma yolunda bir başlangıç sunacak, ve Lazların geleneksel bitki bilgeliğini farketmenin, Laz dilini ve kültürünü kavramada oldukça akıcı ve kalıcı bir yol olduğunu gösterecektir. Ayrıca, yaşlılar ve gençler arasında bir iletişim köprüsü kurulmasını ve genç nesilin lazların kullandığı bitkileri ve ona bağlı dilleri ve kültürleri ile olan çoklu ilişkiyi tanımasına, korumasına ve canlandırmasına katkı sağlayacaktır.

2019 yılında Artvin ilinde Laz halkının yaşadığı köylerde gerçekleştirilen Lazların yabani bitkilerle ve çevreleriyle ilişkilerini ortaya koyan “Lazların Bitki Bilgeliği” etnobotanik araştırmasında kaydedilen ses ve görüntü kayıtları 25 dakikalık bir belgesel olarak kurgulanacak ve Artvin ilçelerinde yapılacak gösterimlerle özellikle genç nesillere ulaştırılacaktır. Bu belgesel anadili Lazcadan ve kadim topraklarından uzak kalmış bir Laz kültürel ekolog ve etnobotanik araştırmacının (Ceren Kazancı Oruç) anadiliyle ve halkıyla yakınlaşırken başlangıç olarak kültürel kilit taşı bitki türlerini öğrenmesinin yolculuğunu anlatacak. Bu belgesel halkların bir zamanlar temel geçim desteklerinden olan bitkilerle ilgili bilgi ve tecrübelerin nesiller arası aktarımının bir dili öğrenmenin en etkili yollarından biri olabileceğini vurgulayacak.

Belgesel gösterimleri ve söyleşiler unutulmaya yüz tutmuş Lazcanın ve Laz kültürünün geleneksel yaşam tarzını, doğa ile ilgili ilişkilerini, duygu ve düşünce dünyasını öğrenmek ve anlamak isteyen birçok insana cesaretlendirici bir ilham kaynağı olacaktır. Böylece, lazcanın ve tehlike altındaki diğer dillerin ve kültürlerin de farkedilmesine ve canlanmasına yardımcı olacak, ve dünyadaki biyokültürel çeşitliliğin korunmasına ve devamlılığının sağlanmasına da katkı sağlayacaktır.

Sarpi köyü, Gürcistan. Eteri teyzenin bahçesindeki bitkileri incelerken. Ceren’in bugün Lazca konuşma deneyimini yaşadığı ilk etnobotanik görüşme.

Ceren Kazancı Oruç

Kafkasya’daki halkların özelde ise yaylacıların bitkilerle olan ilişkisine odaklanan etnobotanik uzmanı ve ekolog. 2021 yılında Gürcistan-Türkiye sınır bölgesindeki yabani yayla bitkilerinin bilgisinin dağılımı başlıklı teziyle ekoloji doktorasını aldı. Etnobotanik projelerinde, biyokültürel mirasın korunması çalışmalarında araştırmacı olarak çalışıyor. Kafkasya’da sosyo-ekolojik sistemler üzerine düşünüyor, bölgede ekokültürel turizm odaklı faaliyetler yürütüyor.

Geleneksel bitki bilgeliği üzerine belgeseller çeken bir ekiple çalışıyor. Araştırmaları sırasında kayıt altına aldığı görüşmeleri yazılı ve görsel etnografik-antropolojik kaynaklar olarak hazırlayarak toplumun geniş kesimleriyle paylaşmaya çalışıyor. Bir yandan da şifaheybesi olarak yabani bitkilerden doğal yağ, sabun ve kremler üretip herkesin bu ürünleri kullanıp evlerinde üretmesi için belediyeler, sivil toplum kuruluşları, üniversitelerde uygulamalı eğitimler düzenliyor.

2020 yılından bu yana Gürcistan sınırında, Karadeniz kıyısındaki Arhavi'de bahçecilikle uğraşıyor. Lazların geleneksel ekolojik bilgisini takip ederek antik Kolhis topraklarının geleneksel ekolojik bilgisinin korunmasına ve yeniden canlandırılmasına katkıda bulunmaya çalışıyor.

Bu sayfa 8 Aralık 2023 tarihinde yayına alındı.