Mahsul
Aralık 2022 - Ekim 2023
ADANA, MERSİN, ÇEVRİM İÇİ
Tarımın sanayi ile yakınlaşması Çukurova’yı son iki yüzyılda hızla dönüştürmüştür. Bu yakınlaşma, Osmanlı Devletin’den Türkiye Cumhuriyeti’ne taşınan modernleşme idealleri, değişen ekonomik ve politik arzular ile doğrudan ilişkilidir. James Scott yerleşik ve evcilleşmiş toplumları kontrol etmenin kolaylığının altını çizerken merkezi idarenin yerleşik tarım ile kurduğu tarihsel bağa işaret eder. Tarım toplumları evcilleştirirken peyzaj da kontrol altına alınır. Çukurova’da da yerleşikleştirme ve Türkleştirme politikalarını peyzajın dönüşümü izler: Önce bataklıklar kurutulur, su kanallarının inşasını baraj, baraj gölleri ve hidro elektrik santralleri takip eder. Seri üretim arzusu artıp ihtiyaçları çoğaldıkça peyzaja müdahalelerin şiddeti artar. Mahsul projesi bu müdahaleleri sürece yayılan, birbirini tetikleyen ekolojik döngüler üzerinden sorgulamayı, insan ve insan ötesi varlıkların tanıklıklarıyla araştırmayı, iklim krizi, gıda zinciri ve endüstriyel tarım tartışmaları ile birlikte düşünmeyi önerir.
Mahsul projesi öncelikle mahsul kavramına yeni bir bakış açısı öneriyor. Mahsulün verimliliği için alınan kararlar, peyzaja bırakılan izler ve beraberinde tetiklenen kent metabolizmaları da bu bakış açısıyla aynı topraklarda yetişen mahsuller olarak ele alıyor. Proje Çukurova topraklarındaki mahsuller arasındaki bağlantıları hem literatüre geçmiş çalışmalar, kayıtlar üzerinden hem de saha araştırması ve buluşmalar üzerinden kurmayı amaçlıyor. Sahada, farklı ölçeklerde üretimler yapan yerel üreticiler ile mahsullerin dününü, bugününü ve geleceğini konuşmak üzere buluşmayı ve kamuya açık sunumlar ile Çukurova’nın dönüşümünü, mahsullerin gelişimini inceleyen çalışmaları gündeme taşımayı hedefliyor. Şehir ve kırsal arasında mekik dokuyan tarım endüstrisinin gelişiminin Çukurova’nın toplumsal hafızasında bıraktığı izlerin peşine düşerken, seçili Yaşar Kemal ve Orhan Kemal romanlarının sunduğu izleği takip ederek hatırlamayı, bölgenin dönüşüme dair tanıklıklara ulaşmayı amaçlıyor.
Projenin merkezine aldığı konu yalnızca Çukurova’yı değil Anadolu’nun farklı bölgelerini de ilgilendiriyor. Dolayısıyla projenin daha geniş bir kitleye ulaşması önem taşıyor. Bu sebeple saha araştırması ve buluşmalarda biriken malzeme proje süreci boyunca interaktif olarak yayınlanacak. Yayının araştırma güncesi olmanın yanı sıra projenin ortaya çıkardığı bağlantıları yansıtan bir veri tabanı ve katılım yoluyla geliştirilmiş bir arşive de dönüşmesi hedefleniyor.