Ötekinin Hafızası

Eylül 2023 - Temmuz 2024
İSTANBUL

Kadın Eserleri Kütüphanesi Bilgi Merkezi Vakfı (KEKBMV) kadın araştırmaları yapan akademinin, basının, öğrencilerin, sivil inisiyatiflerin başvurabildiği ülkemizdeki tek kadın kütüphanesidir. KEKBMV kurulduğu 1990 yılından bu yana feminist kadın hareketinin bir parçası olarak konumlanmış ve arşivciliği de feminist bir perspektif ile kurgulamıştır. Feministler, eşitsizlik katmanları arasındaki kesişimselliği görerek “Öteki” olanla ilk dayanışma kuran kesim olmuştur.

Denetimsiz göç bugün Türkiye’nin en önemli açmazlarından birisi haline gelmiştir. Göçmenler en büyük ‘ÖTEKİ’ katmanıdır. Sivil arşivler, sivil tarihin yapı taşıdır. Egemenin dışında kalan ötekinin arşivinin tutulması ile gerçekliğin farklı yüzlerine karşılaştırmalı olarak tanıklık etmek mümkün olur. Göçmen Kadın Sanatçıların arşivinin tutulması ile savaşın, baskıcı rejimlerin, ataerkil ailenin kıskacından çıkan kadınlar ile çalışarak, kadın ve sanatın perspektifinden günümüzün göç olgusuna farklı açılardan da bakmaya çalışıldı. Farklı ülkelerin kültürel katmanlarını, yaşam biçimlerini, kadınların sanat yapma kararlılıklarını görerek ve bu tanıklık ‘’Kadınların Göç Hafızası Sergisi’’ ile toplumla paylaşıldı.
Göçmen kadın sanatında, eril şiddetin her türüne maruz kalmış kadın bedenleri, baskıcı rejimlerin altında ezilmeye çalışılan kadın mücadelesi, göç ve göçmenlik sürecinde yaşanan korku, yalnızlık, toplumsal cinsiyet rollerine hapsedilme halleri, eve duyulan özlem ve düşlerde kalan geçmiş hayatlar konu olmuştu. Tüm bu arka plandaki düşünce ve duygular göç hikâyesi anlatımını doğrudan onların sanat yoluyla ördükleri sessiz dilleri yoluyla anlatılmasına imkân sağladı.

5 kadın sanatçı ile derinlemesine mülakata dayanan sözlü tarih çalışmaları yapıldı. Onların yerine bir anlatı kurmak yerine, tüm farklılıkları, tüm gerçeklikleri ile kendi hikâyelerini kendilerinin anlattığı bir sivil tarihçilik perspektifi proje içinde benimsendi. Egemenin gözünden göç anlatısı yerine, doğrudan göçün muhatabı olan kadınların anlatısı ‘Ötekinin Arşivinin’ temelini oluşturdu. Göç, yuva, sınır kavramlarına odaklanan sözlü tarih görüşmelerinde sanatçıların izin verdiği kesitler, cümleler ve ev ve atölyelerindeki eşyalar sergide yerini aldı. Sergi içeriğinde kullanılan tüm özel arşiv malzemeleri dijital hafızaya aktarılarak KEKBMV web sayfası üzerinden erişime açıldı. KEKBMV Youtube kanalı üzerinden kadın sanatçılarla yapılan sözlü tarih çalışmaları izlenebilmektedir.

Bağlantılar:
http://kadineserleri.org/projeler/
http://kadineserleri.org/koleksiyonlar/ozel-arsivler-koleksiyonu/
https://www.youtube.com/watch?v=VvLN1DlkhPU&t=988s

Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı

Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, kuruluş senedinde de belirtildiği gibi “Kadınların geçmişini iyi tanımak, bu bilgileri araştırmacılara derli toplu bir şekilde sunmak ve bugünün yazılı belgelerini gelecek nesiller için saklamak” amacıyla, Aslı Davaz, Füsun Akatlı, Füsun Ertuğ-Yaraş, Jale Baysal ve Şirin Tekeli tarafından kuruldu. Kuruluş aşamasında Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı’nın hukuki kuruluş süreci Av. Ruhsar Erten, mali kuruluş süreci İmren Sipahi tarafından yürütüldü. 8 Mart 1990’da tüzel kişiliğini kazanan Vakıf, 14 Nisan 1990’da, İstanbul’un Haliç-Fener semtinde tarihi bir binada hizmete açıldı. Vakfın bugün de faaliyetlerini sürdürdüğü bu bina, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nce tahsis edilmiş olup, binanın giderleri, restorasyon ve bakım onarım çalışmaları yine Belediye tarafından karşılanmaktadır. Türkiye’nin ilk ve tek kadın merkezli arşiv ve kütüphanesi olan Vakıf, koleksiyonları Osmanlı’dan günümüze Türkiye’de kadınlara ait ya da kadınlarla ilgili eserleri, belgeleri barındırması açısından, önemli bir kurumdur.

Bağlantılar:

http://kadineserleri.org/

Bu sayfa 7 Aralık 2023 tarihinde yayına alındı.