Şehir ve Mesih
Temmuz 2022 - Mart 2023
İZMİR
Şehir ve Mesih, Sabatay Sevi’nin İzmir’de Agora harabeleri içinde yer alan ve restore edilen evini ve çevresini bir hafıza mekânı olarak ele almayı hedefleyen bir belgesel projesidir. Yönetmenliğini Aylin Kuryel ve Raşel Meseri'nin yapacağı film, mekândan ve bölgede yapılacak söyleşilerden yola çıkarak, Sabatay Sevi ve Yahudi kültürünün bugüne kalan izleri, çağrıştırdıkları, mesih olgusu ve tarihe bakma biçimleri üzerine düşünmeyi amaçlıyor.
Sabatay Sevi 1626’da İzmir’de doğan bir Sefarad Yahudi’sidir ve 1660’larda kendisini uzun zamandır beklenen Yahudi mesih olarak ilan eder. Sevi’nin mesih olma iddiası, Yahudilik tarihinde mesihçilik inancının olmasının da etkisiyle, o dönemde dünyanın dört bir yanında salgın ve sürgün şartları ile boğuşan Yahudi toplulukları üzerinde büyük etkiye sahip olur. Sevi, aslen Yahudi cemaati tarafından benimsenmeyen bir figür olduğu gibi, Türkiye’de ırkçı söylemlerin ve komplo teorilerinin odağındaki konulardan biri de olmuştur. İzmir’in İki Çeşmelik bölgesinde yer alan ve Sevi'nin yaşadığı düşünülen ev yakın zamanda restore edildi. Bu ev Agora harabeleri içinde bir müze olarak açılmayı bekliyor.
Bu ev aynı zamanda, kültürel ve sınıfsal olarak katmanlı bir kent mekânında yer alıyor. İzmir’in en eski iş merkezlerinden ve Yahudi mahallelerinden olan bölge, bugünlerde aktif hale getirilmiş sinagoglar ve Sevi’nin evinin de içinde yer aldığı müze kompleksi ile turistik bir bölge haline dönüşmesi planlanıyor. Aynı zamanda mültecilerin de yoğun olarak yaşadığı bir yer burası. Sevi’nin evi hem beş yüz yıldan uzun bir süre önce bu bölgeye yerleşmiş olan Yahudilerin kentte kalan izlerine, hem de bugün politik ve ekonomik baskıdan kaçarak gelmiş göçmenlerin yürüdüğü sokaklara bakıyor. Temmuz-Eylül arasında yapılacak çekimlerde yönetmenler Aylin Kuryel ve Raşel Meseri, evin restorasyonunda aktif olmuş kurumlarda çalışanlar, inşaat sürecinde çalışan işçiler, evin içinde bulunduğu müze kompleksinde çalışanlar, ziyarete gelenler, şehrin bu bölgesinde yaşayan sakinler, esnaf ve bölgeden gelip geçenler ile söyleşiler yapacak ve mesihlik, İzmirli olmak, göçmen olmak, Yahudi kimliği, Türkiye’de öteki olmak, ötekinin de ötekisi olmak, konularını açmaya çalışacak. Belgeselin temel hedefi, bu konuların izinden giderek ve gündelik anlar, sözler, jestler ve resmî tarihin dışında kalanları yakalamaya çalışarak kent hafızası ve kültürel miras üzerine de bir düşünme alanı açmak.
