Yıkıntılar Arasında
Ekim 2023 - Temmuz 2024
İSTANBUL
Esin kaynağını Zabel Yasayan’ın aynı adı taşıyan kitabından alan Yıkıntılar Arasında projesi, İstanbul’un kent merkezinde yer alan farklı semt ve mahallerdeki yıkıntı mekanlara odaklandı. Bu mekanların yıkımı üzerinde etkili olan politik şiddetin tarihsel, toplumsal, ekonomik ve siyasal sebeplerini ve boyutlarını araştırdı. Yıkımın bireyler ve topluluklar üzerinde yarattığı etkileri; zorla yerinden edilme, mülksüzleştirme ve kentsel dönüşüm olgularıyla inceledi. Yıkımı sadece mekânsal bir yıkım olarak değil, zamanın, bedenin ve dilin yıkımı olarak nesiller arası aktarımın kesilmesi, kültürel mirasın ve hafızanın yok edilmesi olarak ele aldı. Bir dönem yaşam barındıran bu tekinsiz alanlarda, izi silinmeye çalışılan hafızanın izini, bireylerin ve toplulukların mekâna bıraktığı izlerden hareketle sürerek şiddet eylemlerinin sosyal, kültürel ve politik izdüşümlerini ortaya çıkarmayı hedefledi. Proje, yıkıntılar arasında bir kent arkeoloğu gibi dolaşarak geçen yüzyıldan günümüze dek süreklilik arz eden şiddetin ve bizatihi tarihin en önemli metaforu olan yıkıntının, üzerini kazımayı ve karşı-belleği ortaya çıkarmayı amaçladı. Tıpkı Benjamin’in Tarih Meleği gibi parçalanmış olanları yeniden bir araya getirmeyi hayal etti.
Araştırma, sergi ve söyleşi serisinden oluşan proje, ilk olarak farklı şiddet olayları sebebiyle yıkılmaya bırakılmış mekânlar hakkında bilgi, belge toplamayı ve toplanan her türlü envanteri arşivledi. İkinci olarak ise bizleri yıkıntıya “hakiki” bir bakıştan dolayısıyla da geçmişi hatırlamaktan alıkoyan hatırlama ve unutma rejimine karşı yıkıntıların, tarihe bakışın veya bizatihi tarihin kendisi olduğunun üzerinde duran, bu imgeyi yeniden üreten farklı disiplinlerden sanatçıların proje için üretecekleri eserlerinden oluşan bir sergi düzenlendi. Son olarak da gerek araştırma gerek de sergi süreci farklı disiplinlerden akademisyenlerin katılımı ile kamuya açık olarak tartışmaya açıldı.
